Istnieje kilka podstawowych zasad określających pozycję sądów i sędziów:
- sędziowie są niezawiśli i podlegają wyłącznie Konstytucji oraz ustawom,
- sędziowie nie mogą należeć do partii politycznych, związków zawodowych ani prowadzić działalności publicznej sprzecznej z zasadami niezależności sądów,
- sędziowie są powoływani na czas nieokreślony i i są nieusuwalni,
- sędziowie nie mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności karnej ani pozbawieni wolności bez uprzedniej zgody sądu.
Strażnikiem niezawisłości sądownictwa jest Krajowa Rada Sądownictwa, składająca się z:
- Pierwszego Prezesa SN,
- Ministra Sprawiedliwości,
- Prezesa NSA,
- czterech posłów wybranych przez Sejm,
- dwóch senatorów wybranych przez Senat,
- jednej osoby powołanej przez Prezydenta
- oraz piętnastu członków spośród sędziów wszystkich rodzajów sądów.
Trybunał Konstytucyjny orzeka w sprawach:
- zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją,
- zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi,
- zgodności przepisów prawa z Konstytucją, ustawami i ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi,
- zgodności celów i działalności partii politycznychz Konstytucją,
- skarg konstytucyjnych (czyli skarg obywateli na łamanie ich praw konstytucyjnych przez konkretne przepisy),
- sporów kompetencyjnych pomiędzy centralnymi organami państwowymi.
Co ważne, orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego są ostateczne i mają moc powszechnie obowiązującą, zaś sędziowie TK (i tylko oni) podlegają wyłącznie Konstytucji.
Trybunał Stanu natomiast jest organem powołanym do osądzania naruszeń Konstytucji przez najwyższe organy władzy Rzeczypospolitej, a mianowicie:
- Prezydenta,
- Prezesa Rady Ministrów,
- członków Rady Ministrów,
- Prezesa NBP,
- Prezesa NIK,
- członków KRRiT,
- osób kierujących ministerstwami,
- Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych,
- posłów i senatorów.
Członków Trybunału Stanu wybiera Sejm, zaś przewodniczy im Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz