Władza sądownicza

Władza sądownicza jest, zgodnie z Konstytucją RP, władzą odrębną i niezależną od innych władz. Sprawują ją Sąd Najwyższy, sądy powszechne, sądy administracyjne oraz sądy wojskowe, a także Trybunał Konstytucyjny i Trybunał Stanu.

Istnieje kilka podstawowych zasad określających pozycję sądów i sędziów:
  • sędziowie są niezawiśli i podlegają wyłącznie Konstytucji oraz ustawom,
  • sędziowie nie mogą należeć do partii politycznych, związków zawodowych ani prowadzić działalności publicznej sprzecznej z zasadami niezależności sądów,
  • sędziowie są powoływani na czas nieokreślony i i są nieusuwalni,
  • sędziowie nie mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności karnej ani pozbawieni wolności bez uprzedniej zgody sądu.
Nadzór nad działalnością sądów powszechnych i wojskowych sprawuje Sąd Najwyższy, zaś nad działalnością administracji publicznej - Naczelny Sąd Administracyjny i sądy administracyjne niższej instancji.

Strażnikiem niezawisłości sądownictwa jest Krajowa Rada Sądownictwa, składająca się z:
  • Pierwszego Prezesa SN,
  • Ministra Sprawiedliwości,
  • Prezesa NSA,
  • czterech posłów wybranych przez Sejm,
  • dwóch senatorów wybranych przez Senat,
  • jednej osoby powołanej przez Prezydenta
  • oraz piętnastu członków spośród sędziów wszystkich rodzajów sądów.


Trybunał Konstytucyjny orzeka w sprawach:
  • zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją,
  • zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi,
  • zgodności przepisów prawa z Konstytucją, ustawami i ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi,
  • zgodności celów i działalności partii politycznychz Konstytucją,
  • skarg konstytucyjnych (czyli skarg obywateli na łamanie ich praw konstytucyjnych przez konkretne przepisy),
  • sporów kompetencyjnych pomiędzy centralnymi organami państwowymi.

Co ważne, orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego są ostateczne i mają moc powszechnie obowiązującą, zaś sędziowie TK (i tylko oni) podlegają wyłącznie Konstytucji.


Trybunał Stanu natomiast jest organem powołanym do osądzania naruszeń Konstytucji przez najwyższe organy władzy Rzeczypospolitej, a mianowicie:
  • Prezydenta,
  • Prezesa Rady Ministrów,
  • członków Rady Ministrów,
  • Prezesa NBP,
  • Prezesa NIK,
  • członków KRRiT,
  • osób kierujących ministerstwami,
  • Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych,
  • posłów i senatorów.

Członków Trybunału Stanu wybiera Sejm, zaś przewodniczy im Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz