Po ostatniej debacie w Parlamencie Europejskim o stanie demokracji w Polsce wydaje się, że warto przypomnieć kilka podstawowych faktów o pieniądzach, jakie Polska dostaje z budżetu Unii Europejskiej. Dlaczego? Bo Unia Europejska to projekt zarówno demokratyczny, jak i finansowo-rozwojowy. Polska czerpie bardzo duże korzyści finansowe z członkostwa w UE. A w zasadzie największe, jeśli chodzi o wsparcie na działania rozwojowe. Nie bez przyczyny mówi się o ‘nowym planie Marshalla’ (amerykański plan, który po wojnie objął kraje zachodniej Europy, ale nie objął bloku socjalistycznego, w tym Polski).
1. Jak planowany jest budżet w UE?
Budżet UE planowany jest w okresach wieloletnich (a nie tak, jak w Polsce, z roku na rok Ustawą budżetową). Nazywa się to „perspektywą budżetową UE”.
2. Od kiedy Polska uczestniczy w budżecie UE?
Polska wchodząc co Unii Europejskiej „załapała się” na kawałek perspektywy budżetowej – były to lata 2004-2006. Potem w pełni uczestniczyliśmy w perspektywie budżetowej 2007-2013, a teraz w budżecie na lata 2014-2020. Wcześniej, od lat 90, korzystaliśmy ze środków przedakcesyjnych.
3. Co finansuje budżet UE?
Budżet UE finansuje przede wszystkim:
- działania i inwestycje rozwojowe, których celem jest wzrost gospodarczy i zatrudnienie przede wszystkim finansowane z funduszy strukturalnych, Funduszu Spójności (ta kategoria w budżecie ma nazwę: Inteligentny wzrost gospodarczy sprzyjający włączeniu społecznemu) – to około 47% budżetu UE;
- wspólną politykę rolną, czyli głównie słynne płatności bezpośrednie (29%), ale także wsparcie rozwoju obszarów wiejskich (9%) i rybołówstwa (15%) – ta kategoria w budżecie ma nazwę: "Trwały wzrost gospodarczy: zasoby naturalne" – to około 39% budżetu UE;
- inne działania związane są z celami takimi jak bezpieczeństwo, obywatelstwo, administracja itd.
Czyli – generalnie zrzutka krajów unijnych do wspólnego budżetu UE jest kierowana przede wszystkim na inwestycje rozwojowe (tutaj głównie fundusze strukturalne i Fundusz Spójności) oraz wspólną politykę rolną (dopłaty bezpośrednie oraz wsparcie rozwoju obszarów wiejskich i rybołówstwo).
4. Ile wynosi budżet UE?
Budżet UE na lata 2014-2020 wynosi około 1 bilion euro.
5. Ile pieniędzy z budżetu UE przeznaczono na działania rozwojowe?
Działania rozwojowe to programy/projekty ukierunkowane na rozwój, wzrost gospodarczy, tworzenie miejsc pracy, badania itp. Nie bierzemy tutaj pod uwagę dopłat bezpośrednich związanych ze wspólną polityką rolną.Czyli w ramach unijnego budżetu na lata 2014-2020 na działania rozwojowe przeznaczono 453 miliardy euro. Środki te są zgrupowane w trzech głównych obszarach:
- polityka spójności społeczno-gospodarczej (środki pochodzące z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności) - 352 mld euro,
- rozwój obszarów wiejskich (środki pochodzące z Europejskiego Funduszu Rolnego Rozwoju Obszarów Wiejskich; bez dopłat bezpośrednich) - 95,6 mld euro,
- rybołówstwo (środki pochodzące z Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego) - 5,75 mld euro.
6. Ile z budżetu UE jest dla Polski?
Tutaj podamy tylko dane dotyczące pieniędzy na działania rozwojowe (nie uwzględniamy płatności bezpośrednich dla rolników).Polska jest zdecydowanie największym beneficjentem środków UE na rozwój. W budżecie UE na 2014-2020 zapisano dla naszego kraju ponad 89 miliardów euro (wobec 81,2 mld euro w ramach budżetu 2007-2013), co stanowi prawie 20% całego budżetu unijnego przeznaczonego na działania pro-rozwojowe. Są to środki:
- w ramach polityki spójności - 77,6 mld euro,
- w ramach rozwoju obszarów wiejskich - 10,9 mld euro,
- w ramach rybołówstwa - 0,53 mld euro.
Tabela – alokacja środków w budżecie UE na rozwój w podziale na kraje UE
(oprac. własne na podstawie: http://ec.europa.eu/budget/mff/figures/index_en.cfm)
Podsumowując:
- Pamiętajmy, że jesteśmy największym beneficjentem środków unijnych na rozwój.
- Wysoka alokacja dla Polski wynika przede wszystkim z zapóźnień cywilizacyjnych Polski – średni PKB na mieszkańca w polskich regionach był i jest poniżej średniej unijnej (w nowej perspektywie tylko Mazowieckie jest w grupie regionów średnio rozwiniętych, czyli powyżej średniej UE). Celem UE jest wsparcie w rozwoju słabiej rozwiniętych regionów. Oczywiście wysokość alokacji wynika też z wielkości naszego kraju.
- Środki UE mają potężny wpływ m.in. na wzrost gospodarczy – wzrost PKB w ostatnich latach (w tym pamiętna zielona wyspa) był wynikiem trzech głównych składników: popytu krajowego, wysokiego eksportu oraz właśnie środków unijnych pompowanych w gospodarkę.
O budżecie UE można poczytać np. tutaj:
oprac. Jakub
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz